Thế giới tâm linh – phần 1

Tạo hóa đã bày, đặt cho con người một nghịch lý vĩ đại mà con người từ khi xuất hiện cho đến mai sau, dù màu da gì, dân tộc nào và sống bất cứ đâu trên trái đất đều phải vượt qua. Nhưng sự thật không bao giờ vượt qua được.

Đó là mối quan hệ giữa cái hữu hạn và cái vô hạn, giữa cái trần tục và cái thánh thiện. Đó là nghịch lý giữa CON và NGƯỜI trong con người. Là con cho nên con người chỉ là hữu hạn trên tất cả mọi bình diện của cuộc đời. Điều mà nó quan tâm nhất là sự sống và cái chết. Mà con người biết mình phải chết. Như ông Bành Tổ có sống đến 800 tuổi rồi cũng chết! Nhưng là người, con người muốn trường sinh bất tử, muốn trở thành vô hạn.

Là con, trong con người chứa chất đầy tham vọng mang tính trần tục: ăn nhiều, yêu lắm. Lòng tham của con người là vô đáy. . . Nhưng là người, nên con người lại muốn trở thành thánh thiện, trở thành cao thượng, linh thiêng đúng với nghĩa người (chứ không phải thú vật).

Cái nghịch lý nằm ngay trong anh, trong tôi, trong tất cả mọi người. Từng phút, từng giây trong từng ngóc ngách sâu kín của cuộc đời. Đâu đâu bất cứ lúc nào con người cũng luôn luôn đối diện với chính mình trong tình trạng nghịch lý ấy. Ranh giới có khi chỉ mong manh như một sợi tóc.

Loài người đi tìm những giải pháp để cho cuộc sống được an sinh, cân bằng. Theo giáo sư, tiến sĩ Phạm Đức Dương – Viện nghiên cứu Đông Nam Á cho rằng: ít nhất loài người cũng đã tìm ra ba giải pháp:

– Bên cạnh cuộc đời thực hữu hạn và trần tục, họ xây dựng cho mình một thế giới bên kia vĩnh hằng, thánh thiện, linh thiêng.
– Tập trung mọi cố gắng lập nên những sự nghiệp để “lưu danh thiên cổ” trường tồn với non sông đất nước.
– Sinh con đẻ cái để kéo dài đời mình, dòng họ của mình.

Đi vào giải pháp thứ nhất: chúng ta nhìn thấy trí tuệ và trí tưởng tượng của con người vô cùng vĩ đại, vô cùng phong phú. Tất cả các dân tộc trên thế giới đều xây dựng cho mình những biểu tượng về một thế giới bên kia, vừa nối tiếp thế giới bên này vừa là một thế giới vĩnh hằng mà ở đó con người trở nên bất tử và hạnh phúc, rất khác biệt với đời thực.

Thế giới bên kia chính là thế giới tâm linh. Thế giới bên kia được nhận thức từ cái chết. Sự sống và cái chết là nỗi bận tâm lớn nhất của con người. Vì ai cũng muốn sống, không ai muốn chết và họ rất sợ chết. Manimovski đã từng nói: “cái chết là sự khủng hoảng tối quan trọng và cuối cùng của cuộc sống”. Cái chết của một thành viên trong cộng đồng gây nên một sự sợ hãi, một nỗi kinh hoàng, làm xao xuyến tất cả mọi người! Chưa nói đến chuyện chết, ngay trong những giấc mơ con người bàng hoàng hoảng sợ khi thấy mình bỏ xác đi lang thang trong một thế giới lờ mờ và nhất là khi thấy những người đã chết hiện về và thậm chí còn đòi hỏi cái này, cái nọ . . .

Từ đó con người cảm nhận rằng con người có cả xác và hồn. Xác là cái trông thấy được, hồn là cái vô hình. Hồn và xác như là bóng với hình không thể thiếu vắng. Do đó cuộc sống gắn liền với cái chết, người sống gắn liền với người chết. Phải chăng khi chết, hồn sẽ rời khỏi xác và bay về thế giới bên kia. Với tâm thức đối xứng con người cho rằng “hễ có cái này thì phải có cái kia?” Có thế giới bên này cho người sống thì phải có thế giới bên kia cho người chết. Nhưng con người không thể thấy được cái thế giới vô hình đó.

Bằng phương pháp suy luận, con người tưởng tượng ra thế giới bên kia như cùng tồn tại với thế giới bên này. Vì con người đã bày đặt ra các nghi thức thờ cúng để tỏ lòng tôn vinh và sự kính trọng các thần linh đầy uy lực siêu việt. Và sự gặp gỡ giữa người sống và người chết trong khi thờ cúng là những giây phút linh thiêng nhất.

Đó là cội nguồn của cái linh thiêng trong đời sống tâm linh. Người Việt thường nói “có thờ có thiêng”. Cho nên cái linh thiêng ấy bao trùm cả sự sống và cái chết, nó nối cái tâm của người sống với tổ tiên ông bà. Người ta đối xử với người chết cũng như người sống (sự tử như sự sinh – Khổng Tử) nhưng với thái độ sùng kính.